آموزش جامع فرم یک تکواندو (تگوک ایل جانگ): فلسفه، اسامی و اجرای قدم به قدم

تگوک ایل جانگ (Taegeuk Il Jang) اولین فرم از هشت فرم رسمی “تگوک” است که توسط کوکی‌وان (Kukkiwon) و فدراسیون جهانی تکواندو (WT) به عنوان استاندارد جهانی شناخته می‌شود. واژه “ایل” (Il) عدد ۱ در سیستم شمارش چینی-کره‌ای و “جانگ” (Jang) به معنای “فصل” یا “بخش” است. بنابراین، نام این فرم به صورت تحت‌اللفظی یعنی “تگوک، فصل اول”.

پومسه (فرم) در تکواندو، روحی است که در کالبد این هنر رزمی جریان دارد. فرم‌ها مجموعه‌ای از حرکات دفاعی و تهاجمی استاندارد هستند که در برابر حریفان فرضی اجرا می‌شوند و هر کدام فلسفه و داستان منحصربه‌فرد خود را دارند. فرم یک تکواندو نه تنها مجموعه‌ای از حرکات پایه، بلکه نمادی از خلقت و آغاز است. در این مطلب، به عنوان کامل‌ترین راهنمای وب فارسی، به صورت علمی و دقیق به بررسی فلسفه، اسامی حرکات و روش اجرای قدم به قدم آن خواهیم پرداخت. فرم یک تکواندو یا تگوک ایل جانگ (Taegeuk Il Jang)، اولین قدم رسمی یک تکواندوکار در دنیای بی‌کران پومسه‌هاست.

فلسفه فرم یک تکواندو: نماد آسمان و آغاز

فلسفه فرم‌های تگوک (Taegeuk) ریشه در کتاب “یی چینگ” (I Ching) و مفهوم “پالگه” (Palgwe) یا هشت سه-خطی دارد که نمایانگر عناصر اصلی جهان هستند. هر فرم تگوک، نماد یکی از این عناصر است.

تگوک ایل جانگ (فرم ۱) نماد سه-خطی “کُن” (건 | Keon | 乾) است.

• معنای “کُن”: آسمان و نور (Heaven and Light).
• فلسفه: این نماد، نمایانگر آغاز خلقت، قدرت، عظمت و پیدایش است. همان‌طور که آسمان سرآغاز همه چیز و منبع نور است، فرم یک نیز پایه و اساس تمام فرم‌های بعدی و سرآغاز سفر تکواندوکار است. حرکات این فرم ساده، قدرتمند و بنیادی هستند، درست مانند بلوک‌های سازنده یک بنای عظیم. اجرای این فرم به هنرجو می‌آموزد که با یک پایه محکم و ذهنیتی روشن، مسیر رشد خود را آغاز کند.

این فرم برای هنرجویان کمربند سفید (نهمین گوپ) طراحی شده تا برای آزمون کمربند زرد (هشتمین گوپ) آماده شوند و مفاهیم پایه‌ای مانند نشست‌ها، دفاع‌ها و ضربات مستقیم را بیاموزند.

جدول اسامی حرکات فرم یک تکواندو (فارسی، کره‌ای، انگلیسی)

برای درک بهتر و یادگیری دقیق، اسامی حرکات اصلی به کار رفته در این فرم در جدول زیر آمده است.

نام حرکت (فارسی)	نام حرکت (کره‌ای – هانگول)	تلفظ کره‌ای (رومانجی)	نام حرکت (انگلیسی)
نشست راه رفتن	앞 서기	Ap Seogi	Walking Stance
نشست بلند (نشست جلو)	앞 굽이	Ap Gubi	Forward Stance / Long Stance
دفاع پایین	아래 막기	Arae Makgi	Low Block / Down Block
دفاع وسط	몸통 막기	Momtong Makgi	Middle Block / Torso Block
دفاع بالا	얼굴 막기	Olgul Makgi	High Block / Face Block
ضربه مشت وسط	몸통 지르기	Momtong Jireugi	Middle Punch / Torso Punch
ضربه لگد مستقیم (لگد جلو)	앞 차기	Ap Chagi	Front Kick
فریاد (کیهاپ)	기합	Kihap	Yell / Spirit Yell

---

اجرای قدم به قدم فرم یک تکواندو (تگوک ایل جانگ)

این فرم شامل ۱۸ حرکت است که در یک دیاگرام خطی اجرا می‌شود. نقطه شروع و پایان در یک مکان است.

(حالت آماده باش: ناران‌هی سوگی – Naranhi Seogi)

1. حرکت ۱: به سمت چپ، با پای چپ در حالت آپ سوگی (نشست راه رفتن) چرخیده و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست چپ اجرا کنید.
2. حرکت ۲: یک قدم به جلو با پای راست در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
3. حرکت ۳: ۱۸۰ درجه به سمت راست روی پای چپ چرخیده، در حالت آپ سوگی با پای راست قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست راست اجرا کنید.
4. حرکت ۴: یک قدم به جلو با پای چپ در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
5. حرکت ۵: ۹۰ درجه به سمت چپ روی پای راست چرخیده، در حالت آپ گوبی (نشست بلند) با پای چپ قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست چپ اجرا کنید.
6. حرکت ۶: در همان حالت آپ گوبی، مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
7. حرکت ۷: به سمت راست، با پای راست در حالت آپ سوگی چرخیده و مومتونگ ماکی (دفاع وسط) با دست چپ اجرا کنید.
8. حرکت ۸: یک قدم به جلو با پای چپ در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
9. حرکت ۹: ۱۸۰ درجه به سمت چپ روی پای راست چرخیده، در حالت آپ سوگی با پای چپ قرار گرفته و مومتونگ ماکی (دفاع وسط) با دست راست اجرا کنید.
10. حرکت ۱۰: یک قدم به جلو با پای راست در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
11. حرکت ۱۱: ۹۰ درجه به سمت چپ روی پای چپ چرخیده، در حالت آپ گوبی (نشست بلند) با پای راست قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست راست اجرا کنید.
12. حرکت ۱۲: در همان حالت آپ گوبی، مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
13. حرکت ۱۳: به سمت چپ، با پای چپ در حالت آپ سوگی چرخیده و اولگول ماکی (دفاع بالا) با دست چپ اجرا کنید.
14. حرکت ۱۴: با پای راست یک ضربه آپ چاگی (لگد جلو) زده، پا را زمین گذاشته و در حالت آپ سوگی یک مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
15. حرکت ۱۵: ۱۸۰ درجه به سمت راست روی پای چپ چرخیده، در حالت آپ سوگی با پای راست قرار گرفته و اولگول ماکی (دفاع بالا) با دست راست اجرا کنید.
16. حرکت ۱۶: با پای چپ یک ضربه آپ چاگی (لگد جلو) زده، پا را زمین گذاشته و در حالت آپ سوگی یک مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
17. حرکت ۱۷: ۹۰ درجه به سمت چپ روی پای راست چرخیده، در حالت آپ گوبی (نشست بلند) با پای چپ قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست چپ اجرا کنید.
18. حرکت ۱۸: یک قدم به جلو با پای راست در حالت آپ گوبی برداشته، مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کرده و همزمان کیهاپ (Kihap) بکشید.

بازگشت: با چرخش روی پای راست به سمت چپ، به حالت آماده باش اولیه (بارو – Baro) بازگردید.

نکات کلیدی برای اجرای بی‌نقص فرم یک

• دقت در نشست‌ها: ارتفاع و طول نشست‌های آپ سوگی و آپ گوبی را به درستی رعایت کنید. آپ گوبی باید بلندتر و مستحکم‌تر باشد.
• مبدأ حرکت: تمام دفاع‌ها و ضربات باید از کمر و با چرخش بدن نیرو بگیرند، نه فقط با قدرت دست.
• نگاه: قبل از هر چرخش، ابتدا نگاه خود را به سمت مسیر حرکت بچرخانید.
• تنفس: تنفس صحیح و هماهنگ با حرکات، به قدرت و تمرکز شما کمک می‌کند.
• کیهاپ (فریاد): کیهاپ در حرکت آخر باید از عمق وجود و با قدرت باشد تا نشان‌دهنده تمرکز و رهاسازی انرژی باشد.

مفاهیم بنیادی قبل از شروع: ساختار و آماده‌سازی

قبل از ورود به اجرای قدم به قدم، درک دو مفهوم اساسی ضروری است که اجرای شما را متحول خواهد کرد.

۱. درک ساختار فرم: مفهوم سه خط

تمام فرم‌های تگوک بر روی یک دیاگرام مشخص اجرا می‌شوند که می‌توان آن را به صورت سه خط موازی تصور کرد. شما ابتدا حرکات روی خط اول (چپ و راست) را اجرا می‌کنید، سپس به خط دوم پیشروی کرده، حرکات آن را انجام می‌دههید و در نهایت به خط سوم می‌روید. در اکثر موارد، حرکات سمت چپ هر خط، تصویر آینه‌ای حرکات سمت راست آن است. این درک به شما کمک می‌کند تا الگوی کلی فرم را به خاطر بسپارید.

۲. مفهوم کلیدی چَمبِر (Chambering): آماده‌سازی برای حرکت بعدی

چمبر کردن یکی از مهم‌ترین و در عین حال نادیده‌گرفته‌شده‌ترین مفاهیم در پومسه است. چمبر به معنای قرار دادن دست‌ها و پاها در موقعیت صحیح قبل از اجرای حرکت بعدی است. یک چمبر خوب تضمین می‌کند که:

• حرکت شما از مسیر صحیح عبور کند.
• در پایان حرکت در وضعیت کاملاً درستی قرار بگیرید.
• قدرت و سرعت حرکت به حداکثر برسد.

برای مثال، برای دفاع پایین (آرائه ماکی)، دست دفاع‌کننده به شانه مخالف می‌رود (مثلاً دست چپ به شانه راست) و دست دیگر به سمت جلو هدف‌گیری می‌کند. این آماده‌سازی، قدرت لازم را از طریق چرخش کمر و بازو فراهم می‌کند.

اجرای قدم به قدم و فوق‌العاده دقیق فرم یک تکواندو

این فرم شامل ۱۸ حرکت است. در توضیحات زیر، جزئیات کامل چمبر و انتقال بین حرکات آورده شده است.

(حالت آماده باش: ناران‌هی سوگی – Naranhi Seogi)

1. حرکت ۱ (به سمت چپ):
   • چمبر: مشت چپ را به شانه راست بیاورید (طوری که کف دست به سمت شانه باشد تا چرخش مچ کامل شود) و دست راست را مستقیم به جلو هدف‌گیری کنید.
   • اجرا: با پای چپ ۹۰ درجه به چپ چرخیده (با چرخش روی سینه پای راست)، در حالت آپ سوگی (نشست راه رفتن) قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست چپ اجرا کنید.
2. حرکت ۲:
   • چمبر: دست چپ را برای هدف‌گیری بالا بیاورید.
   • اجرا: یک قدم به جلو با پای راست در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
3. حرکت ۳ (به سمت راست):
   • چمبر: مشت راست را به شانه چپ آورده و دست چپ را برای هدف‌گیری به جلو بکشید.
   • اجرا: پای راست را به عقب حرکت داده و ۱۸۰ درجه به سمت راست روی سینه پای چپ بچرخید تا در حالت آپ سوگی با پای راست در جلو قرار بگیرید. آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست راست اجرا کنید.
4. حرکت ۴:
   • چمبر: دست راست را برای هدف‌گیری بالا بیاورید.
   • اجرا: یک قدم به جلو با پای چپ در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
5. حرکت ۵ (انتقال به خط دوم):
   • چمبر: مشت چپ را به شانه راست و دست راست را برای هدف‌گیری به جلو بکشید.
   • اجرا: با پای چپ یک قدم به سمت چپ برداشته و روی سینه پای راست ۹۰ درجه به چپ بچرخید. در حالت آپ گوبی (نشست بلند) با پای چپ جلو قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست چپ اجرا کنید.
6. حرکت ۶:
   • اجرا: بدون حرکت دادن پاها، بلافاصله مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
7. حرکت ۷:
   • چمبر: برای دفاع وسط (مومتونگ ماکی) آماده شوید. دست چپ را طوری خم کنید که آرنج به سمت بیرون و مشت رو به بالا باشد. دست راست را برای هدف‌گیری به جلو بکشید.
   • اجرا: پای راست را نیم قدم به جلو حرکت داده و ۹۰ درجه به راست بچرخید تا در حالت آپ سوگی با پای راست جلو قرار بگیرید. مومتونگ ماکی (دفاع وسط) با دست چپ اجرا کنید.
8. حرکت ۸:
   • چمبر: دست چپ را از حالت دفاع به حالت هدف‌گیری (دست صاف به جلو) درآورید.
   • اجرا: یک قدم به جلو با پای چپ در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید.
9. حرکت ۹ (تصویر آینه):
   • چمبر: مانند حرکت ۷، اما برای دست راست آماده شوید.
   • اجرا: با پای چپ ۱۸۰ درجه به چپ چرخیده و در حالت آپ سوگی با پای چپ جلو قرار بگیرید. مومتونگ ماکی (دفاع وسط) با دست راست اجرا کنید.
10. حرکت ۱۰:
    • چمبر: دست راست را از حالت دفاع به حالت هدف‌گیری درآورید.
    • اجرا: یک قدم به جلو با پای راست در حالت آپ سوگی برداشته و مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
11. حرکت ۱۱ (انتقال به خط سوم):
    • چمبر: مشت راست را به شانه چپ و دست چپ را برای هدف‌گیری به جلو بکشید.
    • اجرا: با پای راست یک قدم به سمت راست برداشته و ۹۰ درجه به راست بچرخید. در حالت آپ گوبی با پای راست جلو قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست راست اجرا کنید.
12. حرکت ۱۲:
    • اجرا: بدون حرکت دادن پاها، بلافاصله مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
13. حرکت ۱۳:
    • چمبر: برای دفاع بالا (اولگول ماکی)، مشت چپ را به کنار کمر راست و مشت راست را به شانه چپ بیاورید.
    • اجرا: با پای چپ ۹۰ درجه به چپ چرخیده، در حالت آپ سوگی با پای چپ جلو قرار گرفته و اولگول ماکی (دفاع بالا) با دست چپ اجرا کنید.
14. حرکت ۱۴ (لگد و مشت):
    • چمبر: برای لگد، هر دو دست را به حالت گارد مبارزه جلوی سینه بیاورید.
    • اجرا: یک ضربه آپ چاگی (لگد جلو) با پای راست بزنید. پا را در حالت آپ سوگی زمین گذاشته و بلافاصله مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کنید. (هدف‌گیری با دست چپ قبل از مشت، بسیار سریع انجام می‌شود).
15. حرکت ۱۵ (تصویر آینه):
    • چمبر: مانند حرکت ۱۳، اما برای دست راست آماده شوید.
    • اجرا: با پای راست ۱۸۰ درجه به راست چرخیده، در حالت آپ سوگی با پای راست جلو قرار گرفته و اولگول ماکی (دفاع بالا) با دست راست اجرا کنید.
16. حرکت ۱۶ (لگد و مشت):
    • چمبر: هر دو دست را به حالت گارد مبارزه جلوی سینه بیاورید.
    • اجرا: یک ضربه آپ چاگی با پای چپ زده، پا را در حالت آپ سوگی زمین گذاشته و بلافاصله مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست چپ اجرا کنید.
17. حرکت ۱۷ (بازگشت به خط اول):
    • چمبر: مشت چپ را به شانه راست و دست راست را به جلو هدف‌گیری کنید.
    • اجرا: با پای چپ (نکته مهم!) ۹۰ درجه به چپ بچرخید، در حالت آپ گوبی با پای چپ جلو قرار گرفته و آرائه ماکی (دفاع پایین) با دست چپ اجرا کنید.
18. حرکت ۱۸ (پایان):
    • چمبر: دست چپ را برای هدف‌گیری بالا بیاورید.
    • اجرا: یک قدم به جلو در حالت آپ گوبی با پای راست برداشته، مومتونگ جیروگی (مشت وسط) با دست راست اجرا کرده و همزمان کیهاپ (Kihap) بکشید.

بازگشت (بارو – Baro): با فرمان استاد، با چرخش روی پای راست به سمت چپ، به حالت آماده باش اولیه بازگردید. اگر همه چیز را درست انجام داده باشید، باید دقیقاً در نقطه شروع خود باشید.

ویژگی‌های فنی فرم یک: سادگی و بنیادین بودن

این پومسه به دلیل سادگی هدفمندش شناخته می‌شود. ویژگی‌های فنی آن عبارتند از:

• نشست‌ها: اکثریت حرکات در نشست راه رفتن (Ap Seogi) که یک نشست پایه‌ای است، اجرا می‌شود. نشست بلند (Ap Gubi) نیز برای آموزش به هنرجو جهت جابجایی و تغییر مرکز ثقل بین نشست‌ها معرفی می‌گردد.
• تکنیک‌ها: تنها از تکنیک‌های اساسی و اولیه تکواندو استفاده می‌کند: دفاع پایین (Arae Makgi)، دفاع وسط (Momtong Makgi)، مشت وسط (Momtong Jireugi) و لگد مستقیم (Ap Chagi).
• چرخش‌ها: تمام چرخش‌ها ساده و به صورت ۹۰ یا ۱۸۰ درجه هستند و خبری از چرخش‌های پیچیده ۲۷۰ درجه که در فرم‌های بالاتر دیده می‌شود، نیست.

نکات تکمیلی، اشتباهات رایج و رازهای اجرای بی‌نقص

• انتقال‌های چالش‌برانگیز:
  • حرکت ۶ به ۷: حرکت دادن پای راست فقط به اندازه نیم قدم برای تازه‌کارها کمی عجیب است. این حرکت را تمرین کنید.
  • حرکت ۱۶ به ۱۷: این گیج‌کننده‌ترین انتقال است. شما به سمت چپ می‌چرخید اما با پای چپ قدم برمی‌دارید. منطق می‌گوید باید با پای راست حرکت کرد، اما قانون فرم این است. این “حرکت عجیب” را به خاطر بسپارید.
• حالت دست‌ها هنگام آپ چاگی: در حین اجرای لگد (حرکات ۱۴ و ۱۶)، دست‌ها باید در حالت گارد مبارزه (جلوی سینه) باشند. برخی اساتید آموزش می‌دهند که دست غیرفعال از همان ابتدا برای مشت بعدی هدف‌گیری کند، که هر دو روش قابل قبول است.
• چالش اصلی فرم یک: چرا در نقطه شروع تمام نمی‌کنم؟ این یک مشکل بسیار رایج است! اگر تمام نشست‌های شما از نظر طول و عرض “کتابی” و بی‌نقص باشند، در پایان فرم حدود ۴.۵ برابرِ “عرضِ نشست آپ سوگی” عقب‌تر از نقطه شروع خواهید بود.
  • مشکل: اشتباه اصلی، پهن گرفتن بیش از حد نشست راه رفتن (آپ سوگی) است. عرض این نشست باید تقریباً صفر باشد.
  • راه حل حرفه‌ای: برای جبران این خطای ذاتی در طراحی فرم، تکواندوکاران حرفه‌ای نشست‌های بلند (آپ گوبی) که به سمت جلو می‌روند را کمی بلندتر و نشست‌های بلندی که در مسیر بازگشت هستند را کمی کوتاه‌تر اجرا می‌کنند تا این خطا جبران شده و دقیقاً روی نقطه شروع فرود بیایند.

جمع‌بندی

فرم یک تکواندو (تگوک ایل جانگ) بسیار بیشتر از یک الگوی حرکتی ساده است. این فرم، دروازه ورود به دنیای تکواندو و بیانگر فلسفه آغاز و قدرت است. با درک عمیق معنای آن و تمرین مداوم، نه تنها تکنیک‌های خود را تقویت می‌کنید، بلکه اولین گام را برای هماهنگی جسم و ذهن در مسیر این هنر رزمی زیبا برمی‌دارید.